58η BIENNALE DI VENEZIA : Eγκαίνια για το ελληνικό περίπτερο

Επιμέλεια : Kατερίνα Καρσιώτη

Η Μπιενάλε Βενετίας ανοίγει τις πόρτες αυτού του άκρως εικαστικού και πολιτιστικού σύμπαντος και το ενδιαφέρον για την ελληνική συμμετοχή είναι ιδιαίτερα έντονο. Με την παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά εγκαινιάζεται το ελληνικό περίπτερο.

To ελληνικό περίπτερο στην 58η BIENNALE DI VENEZIA θα εγκαινιάσει την Παρασκευή 10 Μαΐου 2019, στις 14:00, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνη Ζορμπά. Η φετινή ελληνική παρουσία προκαλεί ήδη μεγάλο ενδιαφέρον στα Giardini, όπου συμμετέχουν 90 εθνικότητες, στην έκθεση που θα διαρκέσει από τις 11 Μαΐου μέχρι τις 24 Νοεμβρίου.
Με τον γενικό τίτλο «May you live in interesting times», την κινεζική δισυπόστατη ρήση, ευχή και κατάρα μαζί, η 58η BIENNALE DI VENEZIA θέλει να αποτυπώσει την επισφάλεια αλλά και τις προκλήσεις που έχουν προκαλέσει οι μεγάλες ανακατατάξεις σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο παγκοσμίως.

Στο ίδιο μήκος κύματος, στο ελληνικό περίπτερο, οι καλλιτέχνες Ζάφος Ξαγοράρης, Εύα Στεφανή και Πάνος Χαραλάμπους δημιουργούν στην έκθεση με τον αινιγματικό τίτλο “Mr Stigl”, ένα περιβάλλον που υπάρχει μια διαρκής μετατόπιση από τις μεγάλες αφηγήσεις στις προσωπικές ιστορίες.
Όπως σημειώνει η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, η ελληνική εικαστική πρόταση «συστήνει στο διεθνές κοινό της σύγχρονης τέχνης ένα αφήγημα για τους εναλλακτικούς τρόπους σύλληψης και ερμηνείας του παρελθόντος μέσα σ’ ένα παρόν ρευστό, ένα παρόν αβεβαιότητας και ανασφάλειας που επανέρχεται ύστερα από καιρό, προκειμένου να αποκαταστήσει την αμφίθυμη σχέση μας με το σήμερα και τις διαδρομές προς το παρελθόν και το μέλλον». 

Αναφερόμενη στη σχέση ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν, η κ. Ζορμπά πρόσθεσε ότι «σήμερα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που θυμίζει ένα σώμα που δονείται και αιωρείται από την ενέργεια των αντιφάσεων, των επιθυμιών και της μνήμης. Αυτή την αντιφατική κατάσταση, γεμάτη χάσματα και παραδοξότητες, λοξές ή και παράλογες συχνά διαδρομές, αναζητά η ερευνητική καλλιτεχνική ματιά των Ζάφου Ξαγοράρη, Εύας Στεφανής και Πάνου Χαραλάμπους, που εύχομαι να εγείρει ενδιαφέρουσες αναγνώσεις και να προκαλέσει την ανταπόκριση του κοινού».

Τοποθέτηση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού στα εγκαίνια του Ελληνικού Περιπτέρου στην 58^η Μπιενάλε της Βενετίας

Ένα ιστορικό παράδοξο και μία παρανόηση εμπνέουν τον τίτλο και το περιεχόμενο της ελληνικής συμμετοχής στην 58^η Μπιενάλε της Βενετίας. Δεν είναι όμως η παραδοξότητα και οι αντιφάσεις  οι τρόποι με τους οποίους συχνά αντιλαμβανόμαστε και το παρελθόν και βιώνουμε το παρόν; Δεν είναι περισσότερο αυτό που μας διαφεύγει από εκείνο που προσπαθούμε να ορίσουμε, από τη σιγουριά μας και τη βεβαιότητα; Γι’ αυτό το λόγο η τέχνη, που συνήθως αναρωτιέται και αμφιβάλλει, είναι αυτή που μας αποκαλύπτει περισσότερα για τις κρυφές όψεις της πραγματικότητας, τις πιο ενδιαφέρουσες.

Κάπου εδώ βρίσκεται και η συγκολλητική ουσία που ενώνει τις τρεις καλλιτεχνικές παρουσίες στη φετινή εκπροσώπηση της Ελλάδας στη Μπιενάλε της Βενετίας: τις μακέτες των αρχαίων ελληνικών μνημείων που κατασκεύαζαν οι εξόριστοι αριστεροί στη Μακρόνησο την ίδια εποχή που στο χώρο που βρισκόμαστε η Πέγκυ Γκουγκενχάιμ παρουσίαζε για πρώτη φορά στην Ευρώπη τη συλλογή της, μαζί με τις επίσημες και τις περιθωριακές ιστορίες ανδρών και γυναικών που ρίχνουν λοξά, υπαινικτικά βλέμματα στα κυρίαρχα αφηγήματα.

Η ελληνική συμμετοχή στην 58^η Μπιενάλε της Βενετίας συστήνει στο διεθνές κοινό της σύγχρονης τέχνης ένα αφήγημα για τους εναλλακτικούς τρόπους σύλληψης και ερμηνείας του παρελθόντος μέσα σ’ ένα παρόν ρευστό, ένα παρόν αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Δεν είναι όμως ένα παρόν κλειστοφοβικό, κανονιστικό και πειθαρχικό που μας εγκλωβίζει αλλά ένα παρόν ελεύθερο υπό όρους, ένας φόβος και μια προσδοκία που αναμετριόνται στο διακύβευμα του σήμερα, ανοίγοντας το διάνυσμα για να φανούν τα υλικά και οι αντοχές τους, όπως και οι δικές μας.

Η Μπιενάλε της Βενετίας είναι η μοναδική διοργάνωση στον κόσμο που διατηρεί το σχήμα των εθνικών περιπτέρων σε συνδυασμό μ’ εκείνο της διεθνούς ομαδικής έκθεσης. Η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες που προσκαλούνται και χτίζουν εθνικό περίπτερο στους κήπους, στα Giardini της Βενετίας. Από το 1934 το νεοβυζαντινής σύλληψης ελληνικό περίπτερο αποτέλεσε πεδίο αντιπαράθεσης εκσυγχρονιστικών και ακαδημαϊκών προσεγγίσεων. Η ιστορία του περιπτέρου δεν ήταν άσχετη από τις περιπέτειες του έθνους, όπως αποκαλύπτει το έργο του Ζάφου Ξαγοράρη. Με παλινωδίες, επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις, παραμένει ουσιαστικά  ένα πεδίο διεκδίκησης του μέλλοντος σε πείσμα της ανθεκτικότητας του βιωμένου παρελθόντος.

Αυτή την αντιφατική, αλλά ανθεκτική μνήμη του παρελθόντος, γεμάτη παραδοξότητες, υπόγειες και λοξές συχνά διαδρομές, αναζητά η ερευνητική καλλιτεχνική ματιά του Ζάφου Ξαγοράρη, της Εύας Στεφανή και του Πάνου Χαραλάμπους, με την επιμέλεια της Κατερίνας Τσέλου και την οργανωτική ευθύνη της Συραγώς Τσιάρα και του MOMus.

Εύχομαι η εικαστική πρόταση του ελληνικού περιπτέρου στη φετινή Μπιενάλε της Βενετίας να εγείρει ενδιαφέρουσες αναγνώσεις και συζητήσεις και να προκαλέσει την ανταπόκριση του κοινού.

Μυρσίνη Ζορμπά

Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού

Info

* Τα προεγκαίνια για διαπιστευμένους δημοσιογράφους και επαγγελματίες της τέχνης θα πραγματοποιηθούν στις 8, 9 και 10 Μαΐου 2019.
* Η έκθεση είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 11 Μαΐου έως τις 24 Νοεμβρίου 2019. Παραμένει κλειστή κάθε Δευτέρα (εκτός από τις 13 Μαΐου, 2 Σεπτεμβρίου, 18 Νοεμβρίου 2019).
* Ώρες λειτουργίας: 10 π.μ. – 6 μ.μ.
* Εκθεσιακός χώρος: Giardini, Βενετία
* Εγκαίνια ελληνικού περιπτέρου: Παρασκευή 10 Μαΐου 2019, 2 μ.μ. Στα εγκαίνια θα πραγματοποιηθεί ηχητική περφόρμανς από τον Πάνο Χαραλάμπους (διάρκειας 10’).